Rutte: jaarlijkse vrije dag op Bevrijdingsdag heel dichtbij

Demissionair premier Mark Rutte verwacht dat mensen in de toekomst jaarlijks een vrije dag zullen hebben op Bevrijdingsdag. Nu is dat voor veel werknemers nog eens in de vijf jaar, ondanks dat het een officiële feestdag is in Nederland.

“Ik heb de indruk dat we daar heel dichtbij zitten”, zegt hij. Dat is volgens hem de verdienste van Gerdi Verbeet, de voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Dit is het laatste jaar dat Verbeet die rol vervult. “Dit wordt haar erfenis”, denkt Rutte over de vrije dag. “Als het nu gaat lukken, is dat echt aan haar te danken.”

In politiek Den Haag klinkt al jaren de wens om van Bevrijdingsdag ieder jaar een vrije dag te maken. “Ik ben helemaal voor, alleen de regering gaat daar niet over”, zegt Rutte. Hij wijst erop dat het initiatief daarvoor bij bedrijven ligt, die het in de cao moeten opnemen. Partijen hebben voorgesteld om bijvoorbeeld tweede pinksterdag hiervoor op te offeren.

Rutte deed de uitspraak na de 5 mei-lezing van Duitse bondskanselier Angela Merkel. Het meest indrukwekkende moment van haar toespraak vond Rutte het dankwoord aan Eva Weyl. Die overleefde als meisje de Holocaust en geeft daarover nu lezingen aan studenten. Dat doet ze samen met Anke Winter, de kleindochter van een Duitse commandant van kamp Westerbork. Merkel bedankte Weyl daarvoor “vanuit het diepste van haar hart”. Het moment maakte “grote indruk” op Rutte, die de toespraak van Merkel “historisch” noemde.

De misdaden die Duitsland heeft gepleegd tijdens de Tweede Wereldoorlog “verjaren nooit” en dienen als lessen voor de toekomst. Dat zei de Duitse bondskanselier Angela Merkel woensdag in haar 5 mei-lezing. Ze is “deemoedig en vereerd” de lezing te mogen geven en beschouwt het als “een teken van vriendschap” tussen Nederland en Duitsland.

Merkel had vorig jaar de lezing willen geven ter gelegenheid van 75 jaar Nederlandse vrijheid, maar dat ging vanwege de coronacrisis niet door. Nu hield ze de lezing digitaal, omdat een reis naar Nederland ook dit jaar niet mogelijk is vanwege de coronamaatregelen. Het is haar laatste jaar als bondskanselier.

De belangrijkste verantwoordelijkheid voor Duitsland is het levend houden van de herinnering aan de verschrikkingen van de Holocaust, zegt Merkel. Maar het verleden kan niet ongedaan worden gemaakt. “Niets kan de leegte vullen die de dood heeft achtergelaten. Niets kan het verdriet wegnemen.”

In relatieve zin was de Duitse Jodenvervolging in Nederland een van de zwaarste van heel Europa: ongeveer driekwart van alle Nederlandse Joden werd vermoord door het naziregime. Merkel roemt de Nederlandse verzetsstrijders die hiertegen in opstand kwamen. “Dat waren moedige burgers, in de eeuwenoude Nederlandse traditie van vrijheid.” Ook nu maakt Nederland zich internationaal sterk tegen onderdrukking, benadrukt Merkel. Ze citeert de Joodse filosoof Baruch Spinoza, die in Nederland woonde: “Het doel van de staat is vrijheid”.

Ook haalt ze de huidige pandemie aan en de grote vrijheidsbeperkingen die daarmee gepaard gaan. Volgens Merkel zijn die beperkingen alleen gerechtvaardigd als ze tijdelijk zijn en medemensen beschermen. Europa moet daarin solidair zijn, vindt de bondskanselier. Dat Nederland na de Tweede Wereldoorlog “de hand uitreikte” naar Duitsland voor verzoening, was volgens Merkel een begin van die Europese solidariteit. “We zijn dankbaar voor die vriendschap.”

Het is de eerste 5 mei-lezing die ooit is gegeven door een Duitse regeringsleider. In 2012 hield het Duitse staatshoofd, bondspresident Joachim Gauck, de 5 mei-lezing in Breda. In 1995 legde de Duitse bondskanselier Helmut Kohl een krans in Rotterdam.