Philip Freriks, Dick Schoof en Donald Tusk spreken op 4 en 5 mei

Presentator en journalist Philip Freriks houdt dit jaar de 4 mei voordracht in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. Minister-president Dick Schoof spreekt tijdens de Nationale Herdenking op de Dam.

De 5 mei-lezing, die plaatsvindt in Wageningen, wordt komend jaar gegeven door Donald Tusk, premier van Polen en voormalig voorzitter van de Europese Raad.

De Slimste Mens

Philip Freriks is freelancejournalist, publicist en tv-presentator en is bekend van onder andere Lopend Vuur, Het Groot Dictee der Nederlandse Taal en De Slimste Mens. Tot eind 2009, veertien jaar lang, presenteerde hij het NOS-journaal. Hij schreef meerdere boeken, waaronder ‘De Meridiaan van Parijs’, ‘Gare du Nord’, 'Jantje' en ‘Les Chats de Lili’. Freriks houdt zijn voordracht tijdens de bijeenkomst in De Nieuwe Kerk, die voorafgaat aan de Nationale Herdenking op de Dam.

Eens in de vijf jaar spreekt de minister-president op de Dam. Aankomende editie is de eerste keer met Dick Schoof als premier.

Poolse premier op 5 mei

Op Bevrijdingsdag wordt de 5 mei lezing gegeven door een bijzondere buitenlandse gast: de Poolse premier Donald Tusk. In de jaren '90 was Tusk parlementslid, en onder meer vicevoorzitter van de senaat. In 2001 was hij een van de initiatiefnemers voor de oprichting van een nieuwe centrumpartij, waarvan hij in 2003 de leider werd. In 2007 werd hij premier van Polen. Hij bekleedde dit ambt 7 jaar lang, wat hem tot de langst zittende premier van democratisch Polen maakte. In 2023 werd hij herkozen en is hij opnieuw premier. Sinds begin dit jaar is Tusk namens Polen voor een half jaar, voorzitter van de Europese Unie. 

De viering van de bevrijding start dit jaar in de provincie Gelderland, in de stad der bevrijding Wageningen. De 5 mei lezing, die ieder jaar in een andere provincie plaatsvindt, wordt op deze historische locatie toegevoegd aan het programma dat jaarlijks in Wageningen wordt georganiseerd: de Herdenking van de Capitulatie en het Vrijheidsdefilé. Na afloop van dit programma ontsteekt minister-president Schoof het Vrijheidsvuur op het Bevrijdingsfestival in de stad. Dit markeert het startsein voor alle festiviteiten in het land.

80 jaar vrijheid

2025 is een bijzonder herdenkingsjaar, waarin we stilstaan bij 80 jaar vrijheid. We vieren we dat de Tweede Wereldoorlog 80 jaar geleden ten einde kwam en door het hele land staan we erbij stil dat Nederland dankzij de inzet van militairen van de geallieerde landen en met hulp van het verzet werd bevrijd. We herdenken de slachtoffers die daarbij vielen.

De littekens die de Tweede Wereldoorlog achterliet zijn 80 jaar later nog steeds zichtbaar. Heel direct in families die dierbaren hebben verloren die zijn vermoord tijdens de Holocaust of zijn omgekomen door het oorlogsgeweld in Nederland en in Nederlands-Indiė / Indonesiė. Maar ook breder werkt de Tweede Wereldoorlog door, zoals in de manier waarop we naar de wereld kijken.

Alleen in een land zonder oorlog, waar mensenrechten worden nageleefd en waar geen onderdrukking is, kan een samenleving goed functioneren. Daarom vieren we met 80 jaar vrijheid ook dat wij in een democratie leven. Een land waar iedereen mag meedenken en meebeslissen, vraagt om ieders verantwoordelijkheid.

De Nationale Herdenking en de Start Nationale Viering van de Bevrijding worden live uitgezonden door de NOS op NPO1.