Arthur van Zanten buitengewoon hoogleraar leerstoel Nutritional Biology

Internist-intensivist Arthur van Zanten van Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede is benoemd tot buitengewoon hoogleraar bij de leerstoelgroep Nutritional Biology and Health aan Wageningen University & Research (WUR).

Zijn leerstoel richt zich op voeding en metabole stress. Welke rol spelen voeding en bewegen in het herstel na ernstig ziek zijn?+

Metabole stress ontregelt de stofwisselingsprocessen in het lichaam. Zware metabole stress door een ernstige ziekte is te vergelijken met de extreme belasting die topsporters en militairen ondergaan. Intensive Care-patiënten (IC) kunnen wel een kilo spiermassa per dag verliezen. Zo’n aanslag op het lichaam kan leiden tot jarenlange chronische gezondheidsproblemen zoals ernstige vermoeidheid en verlies aan (spier-) kracht, een verminderd concentratievermogen, geheugenverlies of depressieve stemmingen.

Veel patiënten die met metabole stress te maken krijgen zijn opgenomen geweest op de IC. In Nederland belanden er jaarlijks ongeveer 100.000 mensen op de Intensive Care, bijvoorbeeld door een ernstige infectie, zoals COVID-19, een ongeluk, of andere levensbedreigende situaties. Maar ook een operatie kan zorgen voor metabole stress.

Waarom herstellen sommige patiënten goed en volledig, en anderen niet? Het onderzoeksprogramma ‘Voeding en metabole stress’ van de nieuwe leerstoel van Arthur van Zanten bestudeert deze vraag. Daarin wordt specifiek gekeken naar de mogelijkheden om met voeding (en beweging) het herstel te bevorderen.

‘De prognose voor herstel op korte termijn is voor IC-patiënten de laatste jaren sterk verbeterd. Tegelijkertijd zien we dat steeds meer patiënten blijvende gezondheidsproblemen houden na een intense ziekteperiode. Er is steeds meer bewijs dat voeding een grote rol speelt bij herstel. Dat begint met voldoende aandacht voor voeding tijdens de acute ziekte en duurt voort tot meer dan een jaar na de IC-opname.’ aldus Arthur van Zanten.

‘Metabole stress door een IC-opname kent verschillende fasen. Het onderzoek richt zich op de 4 fasen die patiënten met metabole stress doormaken: de acute fase, de post–acute fase, de herstelfase op de verpleegafdeling van het ziekenhuis, en de herstelfase daarna: thuis of in een revalidatiecentrum of verpleeghuis. In elke fase zijn voeding, en ook bewegen, belangrijk en steeds is een andere aanpak vereist. Er moet telkens goed gekeken worden naar de mate van energie- en eiwitbehoefte.’ vervolgt hij.

Vanuit Ziekenhuis Gelderse Vallei, het voedingsziekenhuis, doet Arthur van Zanten al meer dan 10 jaar voedingsonderzoek op de IC. Voor verschillende onderzoeken naar de rol van voeding en bewegen in de herstelfase na een IC-opname werkt hij intensief samen met Wageningen University & Research (WUR). Ook geeft hij al jaren college aan studenten op de WUR. En heeft hij op meer dan 300 nationale en internationale congressen gesproken.

De leerstoel van Arthur van Zanten verstevigt de verbinding van de expertise in gespecialiseerde zorg zoals IC-geneeskunde, chirurgie en geriatrie, medische fysiologie en (top)sportgeneeskunde van Ziekenhuis Gelderse Vallei aan de voedingswetenschap en -kennis van Wageningen University & Research.

Ziekenhuis Gelderse Vallei en Wageningen University & Research werken al sinds 2007 samen binnen de Alliantie Voeding in de Zorg, sinds enkele jaren is Rijnstate ook partner. Via onderzoek en innovatie maakt Alliantie Voeding wetenschappelijke inzichten over voeding persoonlijk toepasbaar in preventie en zorg. Om dit te bereiken worden wetenschap, zorgpraktijk, overheden en bedrijven samengebracht.